• Uitleg

Bewonersinitiatieven dragen bij aan Duurzame Ontwikkelingsdoelen

Met de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) hopen de 193 lidstaten van de Verenigde Naties (VN) een einde te maken aan extreme armoede, ongelijkheid, onrecht en klimaatverandering. Maar hoe kun je daaraan bijdragen als bewonersinitiatief? We helpen je op weg met voorbeelden en een selectie van de meest relevante ontwikkelingsdoelen voor actieve bewoners.

SDG’s gaan ook over jou

Je denkt misschien: ‘Doelen voor de wereld? Dat gaat vast niet over mij!’ Maar ook in Nederland is nog veel werk aan de winkel. Sterker nog: op de schaal van de wijk werken veel bewonersinitiatieven – vaak zonder het zelf door te hebben – dagelijks aan het realiseren van een of meerdere Duurzame Ontwikkelingsdoelen. De doelen zijn er voor en door iedereen. Mondiaal noemen we deze doelen overigens Sustainable Development Goals, in de volksmond kortweg: de SDG’s.

Concreter dan je denkt

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen lijken abstract. Maar ze zijn heel concreet zichtbaar, in bijna elke stad, dorp of buurt. Neem nou doel nummer 3, dat stelt dat iedereen in goede gezondheid en welzijn moet kunnen leven. Een thema waar veel bewonersinitiatieven zich mee bezighouden. Niet voor niets de reden voor het LSA om met het project ‘Betrokken Buurten‘ te starten. Duurzaam doel nummer 11 luidt ‘Duurzame steden en gemeenschappen.’ Dat is feitelijk op elk bewonersinitiatief van toepassing. Je merkt: alle doelen zijn direct of indirect verbonden aan het dagelijks leven.

Voorbeeld: doel 12

Doel nummer 12 gaat over de verantwoorde productie en consumptie van voedsel. De Groeituinen in Dordrecht zijn hier een goed voorbeeld van. Ze begonnen als stadslandbouwproject. Inmiddels beheren ze ook beheren een oud schoolgebouw in de wijk Oud-Krispijn en organiseren vele activiteiten met en voor de wijk.

Onno de Bruyne is voorzitter van de Groeituinen en vertelt er het volgende over: “We zijn gestart met een gezamenlijke moestuin voor de buurt. Natuurlijk om samen te tuinieren, maar elkaar leren kennen was het belangrijkste doel. De groenten uit de tuin delen we met vrijwilligers, mensen uit de buurt en met mensen die aangewezen zijn op de voedselbank. Tijdens het tuinieren ontstaan veel vriendschappen. Dat is de sociale oogst van ons project.”

Lees meer over de Groeituinen

Duurzame energie

Ook voor duurzame energie is een doel opgesteld, SDG nummer 7. Bij het LSA zien we steeds meer bewonerscollectieven die creatieve oplossingen vinden om met de energietransitie aan de slag te gaan: met inspirerende buurt-campagnes, alternatieve wijk-energieplannen en nieuwe lokale partnerschappen. Tegelijkertijd zien we diverse uitdagingen bij het vergroten van impact en zeggenschap. Wij denken dat de energietransitie mét bewoners de oplossing is. En in de Haagse wijk Mariahoeve zijn ze daar al volop mee bezig.

Impact laten zien met SDG’s

Bewonersinitiatieven dragen al heel sterk bij aan het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelen, maar daar zijn ze zich vaak nog niet van bewust. Toch is het goed om je te realiseren aan welke doelen jouw initiatief bijdraagt. Het helpt  je om beter te kunnen uitleggen wat je impact is, in een taal die iedereen begrijpt. En waar je de komende jaren nog veel van zult horen. Denken in Duurzame Ontwikkelingsdoelen wordt de komende jaren dé manier om te kijken naar veranderopgaven. Als je je de bijbehorende termen nu vast eigen maakt, kun je straks goed meepraten en meebeslissen.

Voorbeeld: doel 3

Coby Westra is secretaris van De Bloesem en werkt aan duurzaam doel 3: “Van maaltijden, tot kaarten of stoelyoga: het kan allemaal bij De Bloesem. We organiseren ook een dagopvang voor ouderen die eerst nog gebruik konden maken van een sociale indicatie vanuit de AWBZ. Nu runnen we een dagopvang zonder indicatie met vrijwilligers die heel betrokken zijn. Daarmee ontlasten we ook mantelzorgers. Ik vind het zo mooi dat we dat samen kunnen oppakken.”

Lees meer over De Bloesem

Slim samenwerken

Als je voor jezelf helder hebt aan welke SDG’s jouw initiatief een bijdrage levert, kan dat nieuwe deuren openen. Zo is het bedrijfsleven – van MKB’ers tot grotere bedrijven – ook gecommitteerd aan de SDG’s. Maar vaak weten zij daar nog niet zo goed invulling aan te geven. En andersom weten bewonersinitiatieven de bedrijven vaak nog niet te vinden. Terwijl de verbinding tussen initiatieven en bedrijven heel waardevol kan zijn. Ook de relatie tussen jouw initiatief en de overheid kan zich verbeteren. In Amsterdam bijvoorbeeld, zijn ze nu mede door een stadsakkoord (MA.AK), serieuze afspraken aan het maken over SROI.

Social Return on Investment (SROI)

Een mooi voorbeeld van hoe SDG’s de verbinding tussen initiatieven en bedrijven kan verbeteren hoorden we toen de A2 bij Maastricht in een tunnel onder de grond gebracht moest worden. Het bouwbedrijf kreeg een zogenoemde Social Return on Investment (SROI)-verplichting, de eis dat een bepaald percentage van de opdrachtsom terug geïnvesteerd wordt in de maatschappij. Het bouwbedrijf wist niet hoe ze dat geld terug moesten investeren. Werk geven aan mensen uit Maastricht bleek erg lastig. Dus ging men op zoek naar andere manieren om aan de plicht te voldoen. Ze hebben daar onder meer een buurthuis opgeknapt.

11 SDG’s voor bewonersinitiatieven

Niet alle Duurzame Ontwikkelingsdoelen zijn even relevant voor bewonersinitiatieven. We maakten een selectie van de doelen waarmee jij misschien aan de slag kunt gaan of waar je al mee bezig bent.

  1. Geen armoede. Bijvoorbeeld zorgen dat mannen en vrouwen, in het bijzonder de armen en de kwetsbaren, gelijke rechten hebben op: economische middelen, toegang tot basisdiensten, eigenaarschap en controle over land en andere vormen van eigendom, natuurlijke hulpbronnen, financiële diensten met inbegrip van
  2. Kwaliteitsonderwijs. Het verhogen van het aantal jongeren en volwassenen met relevante vaardigheden dat degelijk werk heeft en ondernemerschap aanzienlijk opdrijven.
  3. Gendergelijkheid. Een einde maken aan alle vormen van discriminatie jegens vrouwen en meisjes bijvoorbeeldvormen van geweld tegen vrouwen en meisjes in de openbare en de privésfeer uitroeien. Het bevorderen van toegang van vrouwen tot eigenaarschap en controle over land en andere vormen van eigendom, financiële diensten, erfenissen en natuurlijke hulpbronnen
  4. Betaalbare en duurzame energie. Toegang faciliteren tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen.
  5. Waardig werk en economische groei. Volledige en productieve tewerkstelling en waardig werk voor alle vrouwen en mannen, ook voor jonge mensen en personen met een handicap, met daarbij een gelijk loon voor werk van gelijke waarde. Het aandeel jongeren die niet aan het werk zijn, geen onderwijs volgen en niet met een opleiding bezig zijn aanzienlijk terugschroeven.
  6. Ongelijkheid verminderen. Bijdragen aan en bevorderen van het sociale, economische en politieke inclusie van iedereen. Het bevorderen van gelijkheid ongeacht leeftijd, geslacht, handicap, ras, etniciteit, herkomst, godsdienst of economische of andere status.
  7. Duurzame steden en gemeenschappen. Toegang tot veilige, inclusieve en toegankelijke, groene en openbare ruimtes, in het bijzonder voor vrouwen en kinderen, ouderen en personen met een handicap. Maar bijvoorbeeld ook de inspanningen verhogen om het culturele en natuurlijke erfgoed van de wereld te beschermen en veilig te stellen.
  8. Verantwoorde consumptie en productie. Bijdragen aan duurzaam beheer en efficiënt gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Voedselverspilling in winkels en bij consumenten halveren en voedselverlies reduceren in de productie- en bevoorradingsketens. Maar ook afvalproductie aanzienlijk beperken via preventie, vermindering, recycling en hergebruik.
  9. Klimaatactie. De opvoeding, bewustwording, capaciteit en vaardigheden verbeteren met betrekking tot mitigatie, adaptatie en impactvermindering met betrekking tot klimaatverandering.
  10. Leven op het land. Bijdragen een verbeteren van ecosystemen en verlies van biodiversiteit een halt toe roepen.
  11. Partnerschappen om doelstellingen te bereiken. Doeltreffende openbare, publiek-private en maatschappelijke partnerschappen aanmoedigen en bevorderen, voortbouwend op de ervaring en het netwerk van partnerschappen.

Meer weten?