Hoe voer je als DAEB direct opdrachten van de gemeente uit?

Dienst Algemeen Economisch Belang (DAEB)

Als bewonerscollectief voer je misschien diensten uit die nuttig zijn voor alle bewoners in je gemeente. Heb je de status van Dienst Algemeen Economisch Belang (DAEB), dan werk je voor langere tijd direct in opdracht van de overheid, zonder dat je aan een aanbesteding hoeft mee te doen. Lees meer over de voor- en nadelen om een DAEB te worden.

DAEB: wat is het?
Een gemeente kan een bewonerscollectief de DAEB-status geven als je een of meerdere diensten uitvoert voor die gemeente. Het gaat om diensten in het algemeen belang: voor iedereen in de gemeente moeten ze toegankelijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan openbaar vervoer, postdiensten, gezondheidszorg of energieadvies. Voorwaarde is ook dat commerciële partijen niet het lokale netwerk, de kennis en ervaring hebben om jullie werk uit te voeren. Heeft jouw gemeente jouw bewonerscollectief de DAEB-status gegeven? Dan kan de gemeente je direct de financiële middelen geven om jullie activiteiten uit te voeren. Het maximum is ongeveer € 10 miljoen per jaar. De DAEB-status krijg je voor een periode van 5 tot 10 jaar. Daarna zal de gemeente evalueren of de activiteiten nog steeds onder de DAEB-status vallen.

DAEB: hoe maak je er gebruik van?
Het grote voordeel van de DAEB-status is, dat je niet afhankelijk bent van subsidies. Ook hoef je niet eerst aan aanbestedingen mee te doen om bepaalde taken te mogen uitvoeren. Het is vooral interessant als je als bewonerscollectief al een tijd aan de slag bent, goed samenwerkt met je gemeente en jullie diensten een groot bereik hebben. Het is minder interessant als jullie alleen actief zijn in een kleine gemeente. Dan geldt voor jullie wellicht een vrijstelling van staatssteun of aanbestedingsregels. Een nadeel is dat het heel wat (juridisch) uitzoekwerk kost of je een DAEB-status kunt krijgen. Als DAEB heb je ook een accountantsverklaring nodig en krijg je te maken met een behoorlijke administratieve last.

Overweeg je een DAEB-status aan te vragen? Ga dan eerst na of jouw gemeente de (rijks)middelen heeft om jullie activiteiten te financieren. Start ook snel het gesprek met de gemeente met de vraag of die middelen via een DAEB-constructie naar jullie bewonerscollectief kunnen. Of jullie een DAEB-status krijgen, is een besluit van het college, inclusief een terinzagelegging.

Praktijkvoorbeeld: Energieloket Achterhoek als DAEB
De Achterhoekse Groene Energie Maatschappij (Agem) is een koepel van energiecoöperaties en gemeenten in de Achterhoek. Via een energieloket biedt Agem diensten en programma’s aan inwoners op het gebied van energiebesparing. Maar deze activiteiten stonden onder druk. De gemeenten konden het loket niet zonder aanbesteding blijven financieren. Dat zou staatsteun zijn. Vandaar dat dit werk van Agem werd aangemerkt als een Dienst van Algemeen Economisch Belang (DEAB). Hierdoor heeft het energieloket meer bedrijfszekerheid en kan het zijn netwerk, kennis en ervaring uitbreiden. En vooral: bijdragen aan de energietransitie in de Achterhoek. 

De reeks: Aanbestedingsregels, staatsteun, opdracht of subsidie?

In deze reeks lichten wij toe wat die mogelijkheden zijn als je als bewonerscollectief diensten uitvoert die nuttig zijn voor alle bewoners in je gemeente. Vaak gaat dit gepaard met het organiseren van financiële steun vanuit de overheid. Dit vergt wat uitzoekwerk. Maar er zijn genoeg mogelijkheden! In deze reeks laten zien wat er mogelijk is en waar je op moet letten.

– Kun je subsidies krijgen zonder dat dit verboden staatsteun is?
– Hoe werk je in opdracht van je gemeente volgens aanbestedingsregels?
– Kun je een taak van de gemeente overnemen?
– Hoe voer je als DAEB direct opdrachten van de gemeente uit?
– Hoe draagt opgroeirecht bij aan de professionalisering van een bewonerscollectief?

* We hebben ons best gedaan een overzicht te bieden. Doe ook altijd zelf onderzoek. Foutje gezien? We horen het graag.

Deze reeks komt vooruit uit de verkenning “Zelfbeheer in de warmtetransitie: acht beleidsinstrumenten” en bijeenkomsten die we van daaruit organiseerden samen met Energie Samen.