Buurtverbinders in Helios maken het bruisend

Helios, in de Hoogeveense wijk Krakeel, had jarenlang geen al te beste naam. Veel was negatief. Dat merkte ook buurtverbinder Marcel toen hij vertelde dat hij er naartoe ging verhuizen. “Daar moet je mensen niet te lang aankijken.” Twee jaar geleden startte er een groep buurtverbinders; actieve bewoners die de schouders onder de buurt zetten. Sindsdien bruist het in Helios! Buurtverbinders Carla, Marchien, Marcel en Tjitske, opbouwwerker Trijntje, maatschappelijk werker Esther en gebiedsregisseur Martin vertellen wat er is gebeurd en veranderd.

We ontmoeten elkaar in het Universum, de ontmoetingsruimte onderin een van de drie Helios-flats.  Er hangen gebreide slingers die speciaal voor Burendag zijn gemaakt. “Het is een initiatief van de handwerkclub die kort geleden door een bewoner is gestart,” vertelt Carla.

Geen kortdurend project

Het is een van de vele activiteiten die inmiddels door de bewoners zelf worden gedragen. Hoe anders was het zo’n twee jaar geleden. Gebiedsregisseur Martin sloeg toen aan op het project Sterke Buurtverbinders van het Oranjefonds. “Zelf heb ik 10 jaar geleden een ABCD-training gedaan. Ik was overtuigd geraakt van deze manier van werken. Ik kreeg het destijds in Hoogeveen niet van de grond. En wilde ook niet weer een project voor een half jaar starten. Dat hadden we al eens gedaan, dan maar niet. Maar toen diende zich het Sterke Buurtverbinders-programma aan. We hadden al een plan: inzetten op de energie van bewoners. Er werd in Helios namelijk niet veel georganiseerd. September 2023 zijn we gestart. En het gevoel van ‘samen’ is in die tijd enorm gegroeid!”

Aanbellen voor alledaags gesprek

Terug naar de start. Opbouwwerker Trijntje had al snel scherp wat ze wilde: aanbellen bij alle bewoners. Niet om behoeften op te halen, maar om gewone, alledaagse gesprekken te voeren. Samen met collega Esther ging ze de deuren langs. Esther: “Het verbaasde me hoeveel mensen open deden en ons binnen vroegen. We ontdekten dat mensen hier soms al tientallen jaren met veel plezier wonen. En dat er al meer gebeurde dan we dachten. Mensen doen graag hun verhaal, vinden het fijn om met iemand te praten die oprecht geïnteresseerd is. Ook handhavers en andere wijkteam-collega’s gingen mee. Ze waren heel enthousiast. Het draagt bij aan een andere relatie met bewoners. Je bent er niet alleen als er een probleem is.”

Samen wat doen

De gesprekken leverden haakjes op, dingen die mensen graag doen, leuk of belangrijk vinden. Ook dienden zich twaalf buurtverbinders aan, waarvan er uiteindelijk zeven overbleven: Carla, Lucas, Marcel, Marchien, Sari, Thomas en Tjitskje. Andere bewoners zijn helpende handjes. Ze helpen eenmalig met een activiteit mee, of dragen bij met iets wat ze leuk vinden of goed kunnen, zoals klussen of koken. Carla en Marcel zijn verbinders van het eerste uur. Carla: “Ik vind het belangrijk om iets voor anderen te kunnen betekenen. We krijgen met z’n zevenen heel wat in beweging. Ik breng mijn enthousiasme in en houd van ordenen, regelen en plannen. Het geeft me energie om activiteiten te organiseren, ook al zit ik hier bij het kinderuurtje maar met een kind en een moeder. Eerder was er hier niks te doen. We zagen elkaar ook niet. Dat veranderde toen we picknicktafels tussen de flats kregen. We gingen daar zitten. Als verbinders, maar ook als buren en vrienden. Toen kwamen de mensen naar buiten. We raakten aan de praat en zijn samen wat gaan doen. Daardoor haken er weer anderen aan. Het is gezellig, mensen kunnen hun ei kwijt.”

Drempels verlagen om mee te doen

Marcel was zijn verhuisdozen nog aan het uitpakken, toen er werd aangebeld. “Esther en Trijntje vroegen of ze op de koffie mochten komen. Ik dacht: ik ken hier nog niemand en bewonersbetrokkenheid heeft me altijd geïnteresseerd. Dus werd ik verbinder. Later ben ik ook nog bij de bewonerscommissie gegaan. Het heeft mijn kennismaking met de buurt en bewoners enorm versneld. Er wordt genoeg georganiseerd, maar je moet er wel op af durven stappen. Wij verlagen die drempel door bewoners op te halen en ze van deur-tot-deur uit te nodigen voor een feest. We vragen ze dan direct of ze iets willen bijdragen. Iets koken, muziek maken, alles is goed! Ik ken hier nu heel veel mensen, en mensen kennen mij. Mensen zijn positiever naar elkaar, maken praatjes. Het ziet er gezelliger uit, door de bankjes en de jeu de boules-baan waar we voor hebben gezorgd. Het geeft vertrouwen dat mensen zien dat we als verbinders dingen voor elkaar krijgen.”

Verbonden met de buurt

Marchien is nu een jaar in de verbindersgroep. Ze heeft er geen spijt van dat ze ja heeft gezegd. “We organiseren veel leuke activiteiten, dat geeft ontspanning. Carla en ik zorgen voor koffie en thee bij activiteiten. Zoals knutselomenten, de koffieochtend, happy stones maken en een handwerkclub. Het is nu veel gemakkelijker om onderling verbinding te maken. Ook de bewonerscommissie en de verbindergroep zijn nader tot elkaar gekomen. We hebben bijvoorbeeld samen de ABCD-training gedaan.” Tjitske is een maand verbinder. “Marchien vroeg me. De eerste twee keer zei ik nee. Ik woonde er net en vroeg me af wat ik kon toevoegen. Na een week dacht ik: waarom zou ik nee zeggen zonder het te proberen? Toen heb ik het gedaan. Met de Buitenspeeldag draaide ik mee. Het was het eerste moment dat ik me verbonden voelde met de buurt. We klaarden met z’n allen een grote klus en dat was zó mooi!”

Meer energie en vertrouwen

De verbinders komen eens per maand bij elkaar. Ze delen ervaringen en bespreken eigen ideeën en die van bewoners. De verbinders krijgen steeds meer energie én vertrouwen. Dat merken professionele organisaties ook. Marcel: “In het begin was het vaak ‘mogen we dit, mogen we dat?’ Nu zeggen we ‘we doen dit of we doen dat’. Mooi voorbeeld zijn de picknickbankjes. We wilden graag in het midden, tussen de flats, een grasveld met twee picknickbanken om elkaar te ontmoeten. Voor de gemeente staat dat gelijk aan een hangplek. Dus moesten ze aan de zijkanten van de flats komen, zodat niemand er last van heeft. Maar dan hebben we er ook geen plezier van! Je wilt ze juist zien als je de auto uitstapt of de flat uitkomt. We vertelden de gemeente: óf op onze plek óf we hoeven ze niet. Inmiddels staan ze er twee jaar en er is nog geen overlastmelding geweest.” Ook in het contact met woningcorporatie Woonconcept is het onderlinge vertrouwen gegroeid. Martin: “De bewoners wilden een eigen ontmoetingsruimte. Woonconcept was in eerste instantie sceptisch. Maar na een jaar waren ze om. Zij zien dat er hier goede dingen gebeuren. De leefbaarheid verbetert, mensen gaan anders met elkaar om. En de verbinders verzachten de relatie tussen professionals en bewoners.” Carla: “Uiteindelijk is januari 2025 het Universum geopend, door Marcel, Marchien, de wethouder en de directeur van Woonconcept. Er kunnen maximaal 20 mensen samenzijn. Drie keer per week gebeurt er iets. Als iemand nu iets organiseert, vraagt een ander: ‘mag ik hier ook wat doen?’ Samen verder bouwen, dat is wat we willen!”

Het smaakt naar meer

Martin geniet zichtbaar van het gesprek. Er is veel bereikt en veranderd in relatief weinig tijd. “Ik spreek nu met partnerorganisaties hoe we dit kunnen versterken. De verbinders hebben een jaarplan gemaakt, waarin ze allerlei trainingen hebben opgenomen. Er is ook een lief & leed-pot die bewoners zelf vullen en beheren. Soms krijgen ze een donatie van iemand uit de flat, omdat ze zien hoe goed ze bezig zijn. Dit project duurt drie jaar, maar de beweging stopt niet meer! De werkwijze wordt uitgebreid naar twee nieuwe gebieden. Op de een of andere manier is dit het moment.” Marcel heeft de Heliosflats zien veranderen. “Als ik nu mijn auto uitstap, kijk ik echt anders tegen de buurt aan.” Marchien knikt. “Op onze galerij hebben we voor het eerst in tien jaar tijd weer samen gebarbecued. Ook dat smaakt naar meer!” Martin wordt door de anderen aangemoedigd om nog een laatste verhaal te delen, dat kenmerkend is voor de beweging die is ontstaan. “Kees woont hier meer dan 20 jaar. Hij wilde nooit met ons in gesprek. Met Kerst stond er een frietkraam en werden er banketstaven uitgedeeld. Kees heeft een mobiele midgetgolfbaan. Onder de trap, in de flathal, was hij met een groep kinderen aan het spelen. Als het een kind lukte de bal in het gat te putten, kreeg het een ballon met het aantal slagen erop. Ik liep naar hem toe. “Wat leuk dat je dit doet,” zei ik. Geen reactie. Ik bleef staan en ineens zei hij: “Ik zie echt wel wat jullie allemaal doen. Ik vind het zo mooi wat hier gebeurt, dat ik daar een bijdrage aan moest leveren.” Daarna stond hij met de Buitenspeeldag op het veld met zijn midgetgolfbanen. Vanmiddag bracht hij knutselspullen bij Carla langs. Met Burendag was hij er. Hij draait een Happy Stones-activiteit en wordt de nieuwe Sinterklaas. Hij is open gegaan, door aandacht en oprechte interesse.”