In de Johannes Huslaan-flats komt van het een, steeds het ander

Het bouwen aan gemeenschappen en het versterken van gemeenschapskracht volgens de ABCD-principes draait om ontdekken wat er in een buurt is, om dat vervolgens te verbinden en mobiliseren. In het verbinden en mobiliseren, is voortdurend sprake van ‘Van het een komt het ander’.

De Johannes Husflat 2, in Hilversum, is een mooi voorbeeld van hoe dit mechanisme werkt. Bewoners Truus en Annette kenden sociaal werker Katinka vanuit wijkcentrum de Koepel. Bewoner Jetty zag een bericht over een bewonersavond in de Koepel en ging erheen. Toen Katinka met haar in gesprek raakte over een eventuele koffieochtend in haar flat, wist Jetty direct flatgenoot Anja hier wel over mee wilde denken. Katinka bracht de vier vrouwen met elkaar in contact.

Elkaar bij naam kennen

In dat eerste gesprek kwamen allerlei ideeën op tafel. De vrouwen wilden wat betekenen voor hun flatgenoten door kortdurende burenhulp te bieden. Via een koffieochtend wilden ze een ontmoetingsmoment creëren. Daarnaast was er nog de wens om iets te betekenen voor kinderen met een taalachterstand. Besloten werd om te straten met de koffieochtend.

Vanuit die ontmoeting tussen voornamelijk mensen ouder dan 75 jaar, kwam het ‘Van het een, komt het ander’-mechanisme echt op gang. Dat start simpel. Mensen leren elkaar, soms nadat ze er jaren wonen, bij naam kennen. Iemand biedt aan dat spullen bij haar in de kelder kunnen worden opgeslagen, waardoor het gemakkelijker wordt de ochtend te blijven organiseren. Mensen groeten elkaar in de flat en bij het winkelcentrum. Er ontstaan gesprekjes. Ook mensen die niet bij de koffieochtend zijn, ervaren deze verandering, zo bleek recentelijk uit onderzoek met de Straatbarometer.

Voor elkaar zorgen

Maar het gaat uiteindelijk natuurlijk dieper. Bewoners zijn samen mee gaan doen aan activiteiten van de seniorenvereniging. Buren bieden elkaar nu lichte vormen van zorg en zijn contactpersoon voor elkaar geworden voor de personenalarmering, waardoor ze in de flat kunnen blijven wonen. Ze wijzen elkaar op diensten, zoals de Buurtbus, waardoor mensen weer zelfstandig boodschappen gaan doen en weer onder de mensen komen. Als er iemand ziek is, gaat er een kaartje rond. Bewoners doen boodschappen voor elkaar koken voor elkaar en zorgen voor huisdieren als dat eens nodig is.

De bewoners hebben ook activiteiten bedacht voor jongere gezinnen en mannen. De ijsjes- en poffertjesmiddagen en een Glühweinproeverij werden druk bezocht. Je organiseert zo ook het toeval. Zo draaide Jetty loungemuziek tijdens een van deze activiteiten. Een Gambiaanse buurman die erbij was, herkende een liedje. Zijn buurman in Gambia had het gecomponeerd. Hij belde direct met zijn familie. Voor deze middag had hij geen contact in de flat, nu is hij aangehaakt.

Onwaarschijnlijke opbrengsten

Door alle ontmoetingen ontstaan er overal en nergens sociale verbindingen en verbanden. Dat leidt tot onwaarschijnlijke opbrengsten. De koffieochtend heeft bijvoorbeeld ook bijgedragen aan klimaatadaptatie en de energietransitie. Jetty bezoekt regelmatig wijkbijeenkomsten waar allerlei actieve bewoners samen komen. Daar kwam ze in contact met de bewonersbeweging Kerkelanden groent. Ze haakte aan en heeft het nu, samen met de flatbewoners, voor elkaar gekregen dat regenpijpen worden afgekoppeld en er twee wadi’s voor de flats komen.

Tijdens een andere bijeenkomst kwam ze in contact met een Energieklusser van de gemeente. Ze kreeg een folder mee over energiebesparende maatregelen in huis. Die liet ze tijdens de koffieochtend zien, waarna verschillende bewoners de Energieklusser hebben ingeschakeld. Waardoor hun woningen zijn verduurzaamd en het er weer comfortabel is.

Wat er is veranderd

De vrouwen kunnen goed benoemen wat er is gebeurd en veranderd. Mensen kennen elkaars naam en groeten elkaar nu overal en nergens. Er is contact ontstaan tussen jong en oud en tussen mensen van allerlei culturele achtergronden. Er zijn veel terloopse gesprekjes, ook buiten de flats, bij de brievenbus bijvoorbeeld. Mensen vragen elkaar op de koffie, ook thuis.

Je krijgt tegenwoordig altijd antwoord terug als je ‘hoi’ zegt. Mensen houden de lift vast als je nog mee wilt. De sfeer is verzacht en gemoedelijker geworden. Als er een probleem is, weet altijd wel iemand een oplossing. Het succes van de koffieochtend is de eenvoud. Ze stellen gewoon de gezelligheid voorop. En dat werkt alle kanten op!

TYPISCH ABCD

• Het kleine waarderen. De koffieochtend is altijd de koffieochtend gebleven. Alles wat er uit is ontstaan, is langs een groot aantal bewoners heen gegaan. Maar desgevraagd kan iedere bewoner vertellen dat er iets in de sfeer is veranderd. Wat dat is, is soms moeilijk meetbaar, maar altijd merkbaar.
• Breng mensen bij elkaar. Dan organiseer je het toeval, zoals in het geval van de Gambiaanse buurman.
• Enthousiasme is besmettelijk. Steeds meer mensen komen in de benen om iets in en rondom de flats te doen.
• Volg de energie, van het een komt het ander.
• ]Samen stilstaan bij de verandering. Dat kan via een pas op de plaats-gesprek; hier is het gedaan door een van het een, komt het ander-kaart te maken. Niet als verantwoording of evaluatie, maar om samen stil te staan bij alles wat er is gebeurd. Het wakkert collectieve trots aan.