Scholen als motor voor gemeenschapskracht

Op 1 juni werd de Popeldag gehouden, een dag voor community builders (actieve bewoners en beroepskrachten) die werken of willen werken vanuit de ABCD-aanpak. Over een van de Maakplaatsen getiteld ‘Scholen als magtige motor voor gemeenschapskracht in de buurt’ lees je hier meer. Hoe ziet de ideale ABCD-school eruit?

Hoe kan de school meer onderdeel van de buurt worden? En hoe kan een school ook de motor zijn voor meer gemeenschapskracht in de buurt?   In deze Maakplaats hebben we met elkaar  De Puike Popelschool (PPS) gebouwd, de ideale community school.  Waar principes van ABCD en de praktijkervaringen met community building van de deelnemers bij elkaar kwamen.

In de PPS gaat iedereen uit van de sterke kanten, niet van wat er ontbreekt. Community building begint heel dichtbij en klein (‘klein kijken’). Namelijk met wie en wat er in en rond de school al is: de persoonlijke passies, talenten en ideeën van leerlingen, ouders, docenten, ib’ers, buurtbewoners, schoolmaatschappelijke werkers, de winkelier om de hoek van de school, de zzp’er schuin aan de overkant, de jongeren- en opbouwwerkers. Vanuit het motto: ‘Alles is er al, je hoeft het alleen nog maar met elkaar te verbinden.’

Volg de energie die er is

De mensen van de PPS zijn erop uit om relaties en vriendschappen in de buurt aan te knopen. Ze doen dat (zonder achterliggend doel en niet gefocust op hulpvragen) door praatjes te maken met degenen die ze tegenkomen en zijn nieuwsgierig naar waar mensen warm voor lopen en wat hen bezig houdt in het leven. Ze volgen de energie die er is en linken mensen en ideeën aan elkaar, supporten initiatiefnemers en matchen hen met andere mensen, tillen thema’s op en organiseren samen met buurtwerkers/makers  zo nu en dan oploopjes waar  mensen en ideeën en anderen elkaar ontmoeten en elkaar inspireren. Hoe klein het ook is. Want ze weten: het belangrijkste zijn de Vonk (een enthousiast iemand met een idee) en de eerste volger… Ze weten dat de mensen die  naar een oploopje of bijeenkomst komen, precies de goede mensen zijn die nodig zijn om met elkaar verder te komen, of het er nou 3 zijn of 30, dat maakt niets uit. En tegelijkertijd stellen ze zich altijd de vraag: ‘van wie is deze lege stoel?’

Niet plannen

Wie zijn degenen die praatjes maken met allerlei mensen? Dat zijn de mensen van de PPS die dat leuk vinden – van directeur tot leerling, van conciërge tot ouder. Er is geen specifieke functie voor. Ze stoppen geen energie in het maken van plannen, opbouwen van structuren, werkgroepen of mailings. Ze drinken gewoon kopjes koffie/thee met buurtbewoners en – ondernemers.  Zoals met Herbert van de buurtmoestuinen en de Bijenbaan in Schiedam. Zoals met André en Servet van stichting 4sweet social, die even komen buurten of Stefan, de jongerenwerker uit Zwolle, die kennis komt maken en kinderen van groep 8 uitnodigt om mee te doen met het kinderplatform. En met  Bianca de opbouwwerker uit Duiven, die benieuwd is naar de mensen die de school maken en graag meer samen op wil trekken.
Er is op de PPS veel ruimte voor het realiseren van allerlei ideeën, zoals een disco tussen de middag, gerund door een paar ouders. Of een middag (zoals op de Kaleidoscoop-school) waar ouders en opa’s en oma’s allerlei leuke activiteiten organiseren, samen met en voor leerlingen. En waar in de toekomst ook andere buurtbewoners van harte welkom zijn.

De PPS is heel laagdrempelig en open. ‘Iedereen is welkom’ is niet alleen een frase maar als je er binnen stapt, voel je je er thuis. Want de PPS gaat ervanuit dat iedereen iets kan en iets te bieden heeft waar de gemeenschap beter van wordt. Maar je komt er ook graag omdat ze het bij de PPS leuk hebben met elkaar. Én omdat ze daar weten hoe je een feestje moet vieren! Natuurlijk zijn dat geen feestjes van de school alleen maar iedereen uit de buurt is welkom.

Leerlingen zijn partners

Geen plannen zonder leerlingen, ouders en andere buurtbewoners, dat is stelregel nummer 1 bij de PPS. Leerlingen zijn geen consumenten van onderwijs, maar partners en medeproducenten. Ze dragen bijvoorbeeld –samen met ouders en leden van lokale verenigingen – bij aan het brede schoolaanbod. Als DJ voor DJ-workshops, als korfbal- en voetbaltrainers, als nagellakexpert en rapleraar.  Maar ook ouders doen mee, zoals bij de Peperklip, waar ouders die gevlucht zijn uit andere landen, niet alleen vrijwilligers zijn, maar ook initiatiefnemers, doordat ze uitgenodigd worden om hun kennis en kunde van hun leven in hun thuisland in te brengen.

Ouderbetrokkenheid 90%

De PPS heeft het hoog in het vaandel staan om een sterke community te worden, met ouders, leerlingen, leerkrachten en buurtbewoners. Want ze weten dat dat positieve effecten heeft op de schoolprestaties, de kwaliteit van het onderwijs, de betrokkenheid van ouders én het ziekteverzuim. In Hull/GB is er bijvoorbeeld een school die vanuit community building-principes werkt, die helemaal onderdeel van de buurt is, waar ouderbetrokkenheid 90% bedraagt en waar het ziekteverzuim onder leerkrachten enorm is gedaald.

Waar gaan de deelnemers werk van maken als ze weer thuis zijn? Wat  helpt hen om werk te maken van community building in de eigen praktijk?

• Iedereen kan en heeft iets
• Gewoon doen!
• Aansluiten bij alles wat er al is en dingen met elkaar verbinden
• Het gezellig hebben/maken: dat is niet alleen leuk, maar ook belangrijk en nuttig. Het Mag!
• Vaker gewoon de vraag stellen ‘waarvoor kom jij je bed uit?’
• Focus op de kracht van mensen en de buurt
• Open het gesprek aangaan, zonder doel
• Gewoon een eerste stap zetten, niet alles meteen uittekenen
• Ook je persoonlijke passies inbrengen, niet alleen dingen vanuit je functie