Energietransitie: De wijk is aan zet

De energietransitie is een grote uitdaging. We moeten van het gas af en overstappen naar duurzame energiebronnen. Die technische operatie is niet los te zien van de sociale opgave die bij de transitie komt kijken. Maar wat staat er nu precies in het klimaatakkoord? En waar kun je in je buurt nú al mee beginnen? Drie experts beantwoordden deze vragen. Eén ding is duidelijk: actieve bewoners kunnen echt het verschil maken.

“Zet de wijk aan het stuur zodat mensen lokaal aan de slag kunnen gaan”

Zeven miljoen huizen en een miljoen gebouwen moeten de komende decennia verduurzaamd worden. Aan de technische mogelijkheden ligt het niet, stelde bouwkundige Merian Koekkoek, die zijn er genoeg. Toch is het een gigantische klus om al die gebouwen en huizen van het aardgas te halen en andere warmtebronnen en isolatie te installeren. “Dat vraagt een grote investering van corporaties en huizenbezitters.” Gemeentes, grote bedrijven en netbeheerders zijn vanzelfsprekende partners, maar de bewoners moeten absoluut een positie hebben. “Zet de wijk aan het stuur zodat mensen lokaal aan de slag kunnen gaan. Het gaat uiteindelijk over hun huis; zij betalen de kosten van de energie en merken hoe goed hun woning geïsoleerd is. De energietransitie gaat over mensen.” Wat Koekkoek betreft stellen bewoners met elkaar een energieplan op. “Veel gemeentes vinden dat spannend. “Het is belangrijk dat de gemeente leert los te laten.”

Presentatie Merian Koekkoek

Merian Koekkoek is bouwkundige en werkt als creatieve energiekenner bij klimaatbureau HIER.  

“Je hebt als bewoner echt macht. Als je niet meedoet, heeft de overheid een probleem.”

Thijs de la Court windt er geen doekjes om: de tijd dringt. Het is de hoogste tijd om in actie te komen tegen klimaatverandering, want die is heel dringend. Bewoners hebben daarin een rol van grote betekenis. Hoe pak je dat het beste aan? Verander de regels, want het speelveld moet veranderen. “Op dit moment spelen de overheid en het bedrijfsleven een spel terwijl de burgers als toeschouwers op de tribune zitten,” zei De la Court. Bewoners moeten en kunnen dat speelveld openbreken en zelf de regie krijgen. “Je hebt als bewoner echt macht. Als je niet meedoet, heeft de overheid een probleem. Je kunt dus in staking gaan en zeggen: ‘We gaan het zelf doen!’. Maak de wijk agendasettend, ook voor thema’s die samenhangen met de energietransitie zoals arbeid, groen en armoede.” Lees meer.

Presentatie Thijs de la Court

Thijs de la Court werkt voor Klimaatverbond Nederland, algemeen secretaris van het Gelders Energieakkoord en voorzitter van Wijk van de Toekomst. Op www.wijkvandetoekomst.nu  Op die website vind je een schat aan praktische tips om in de buurt aan de slag te gaan met de energietransitie.

“Begin bij de mensen in de wijk en werk met de energie die al in de wijk aanwezig is.”

Robbert de Vrieze is de drijvende kracht achter Energiewijk BoTu in Delfshaven. “Als je langs de deuren gaat met een koffertje onder de arm en zegt dat je van het warmtenet bent, krijg je bewoners niet mee.” Voor De Vrieze is het duidelijk: begin bij de mensen in de wijk en werk met de energie die al in de wijk aanwezig is. Hoe pak je dat rondom de energietransitie aan? Leid mensen op, is zijn antwoord. Maak buurtbewoners energiecoach zodat ze zelf handen kunnen geven aan de energietransitie. Inmiddels is er in Delfshaven zelfs een wijkinstallatiebedrijf opgericht: WijkEnergie Werkt. Zo snijdt het mes aan twee kanten: mensen kunnen aan het werk en de wijk wordt verduurzaamd. En ondertussen dromen ze in Delfshaven van een eigen energiecoöperatie. “We willen uitzoeken hoe we in BoTu óók huurders en kopers zonder spaarrekening toe kunnen laten tot de coöperatie.” Lees meer.

Presentatie Robbert de Vrieze
Robbert de Vrieze is architect en een van de mensen achter energiewijk BoTu.