Concreet vormgeven aan buurtrechten

Pleuni Koopman

Het LSA pleit al lange tijd voor Buurtrechten. Nu er in vele gemeenten en ook op rijksniveau wordt gewerkt aan Buurtrechten, vindt het LSA het tijd om concreet vorm te geven aan deze rechten, zowel lokaal als op rijksniveau. LSA kan de uitvoering in de praktijk aanzwengelen en monitoren. De directeur van het LSA, Ties de Ruijter, schrijft dit in het visiedocument Buurtrechten en buurtondersteuning.

Het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners heeft buurtrechten (in Engeland: “community rights”) naar Nederland gehaald. In Engeland gaat het om het “right to challenge”, het “right to bid” en het “right to build”, met daarachter het idee dat bewoners zelf actief buurtplannen kunnen maken, buurtvoorzieningen in beheer kunnen nemen en publieke dienstverlening kunnen aansturen. Het LSA heeft dit vertaald naar de Nederlandse situatie in drie buurtrechten: het recht om uit te dagen, het recht op maatschappelijk vastgoed en het recht op buurtplanning, gekoppeld aan twee stimuleringsmaatregelen: ten eerste de mogelijkheid om startkapitaal te lenen en ten tweede ondersteuning door buurtnetwerkers (in Engeland: “community organisers”).

Stappenplan

De tijd is nu aangebroken om concreet vorm te gaan geven aan deze rechten, zowel in rijksbeleid als lokaal. In ruim vijfentwintig gemeenten is men, mede dankzij het LSA, al flink op weg en ook in de Tweede Kamer is veel aandacht voor dit onderwerp, onder andere via de Wmo. (Lees hier meer over ontwikkelingen op het gebied van Buurtrechten.)  Het LSA kan met zijn uitgebreide lokale netwerk deze uitvoering in de praktijk aanzwengelen en monitoren. In de komende twee jaar ontwikkelen we een stappenplan voor de implementatie van buurtrechten en de concrete uitvoering daarvan.

Financieel-administratief lijkt het misschien alsof voor buurtrechten geen nieuwe financiële instrumenten nodig zijn. Maar actieve bewoners die bijvoorbeeld het beheer van een buurthuis overnemen of zelf opdrachtgever van de zorg in de wijk willen zijn, weten wel beter. Het kost enorm veel tijd en wordt erg ingewikkeld gemaakt met allerlei instanties. Het kan eenvoudiger en transparanter.

Zelfgekozen ondersteuning

In de praktijk zullen niet alle bewoners toe zijn aan het nemen van eigen initiatief. Ook (overheids)instellingen moeten nog wennen aan de veranderende rollen. Om valkuilen te omzeilen pleiten wij, naast bovengenoemde drie buurtrechten, voor wat wij “het recht op zelfgekozen ondersteuning” zouden willen noemen. Bewonersgroepen zoeken dan zelf de ondersteuning die past bij het eigen niveau en de eigen opvatting, om te vermijden dat ze vastlopen in bestaande procedures, bepalingen en instanties.

In Engeland heeft onze zusterorganisatie ‘Locality’ de ruimte gekregen om vijfhonderd community organisers op te leiden. Mensen die het sociale netwerk in de buurt verbreden en bewonersinitatief stimuleren. Het LSA heeft ruime ervaring met het stimuleren van actieve bewoners, zonder het initiatief over te nemen. Het LSA heeft deze deskundigheid opgebouwd door het ontwikkelen en uitvoeren van projecten als ABCD (Asset-Based Community Development) en Kan wel! Het LSA ziet voor zichzelf een rol om te experimenteren met zelf gekozen deskundigheidsondersteuning in wijken waar niet alle groepen even gemakkelijk gebruik maken van het recht om initiatief te nemen.

Verder lezen:

Lees het visiedocument Buurtrechten en Buurtondersteuning hier.

En wees van harte welkom op onze regiodag ‘Buurtinitiatief zoekt buurtrecht‘ 29 november om meer te weten te komen over Buurtrechten: Uitnodiging.